1. مقدمه
استفاده از مواد اتمی و رادیوایزوتوپ ها باعث آزاد سازی مواد رادیواکتیو می گردد و قرار گرفتن در معرض ﭘﺮﺗﻮﻫﺎی ناشی از این مواد می تواند ﺑﻪ اﻧﺴﺎن صدمه برساند. بنابراین اﻫﻤﯿﺖ حفاظت در اﯾﻦ ﺻﻨﻌﺖ روز ﺑﻪ روز ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺣﺴﺎس می شود تا از ﺑﺮوز این صدمات ﺟﻠﻮﮔیری ﺷﻮد. ﯾﮑﯽ ﺍﺯ مهم ترﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺩﺭ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩ ﻓﻦ ﺁﻭﺭﯼ ﻫﺴﺘﻪ ﺍﯼ، ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺗﺎبش های ﻫﺴﺘﻪ ﺍﯼ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و برای حافظت از چنین پرتوهایی استفاده از محافظ امری ضروری است.
2. پرتوهای یونساز
پرتوها را به دو دسته یونساز و غیر یونساز تقسیم می کنند. پرتوهای یونساز می توانند زمینه ی طبیعی یا مصنوعی داشته باشند. ممکن است حاصل از انرژی هسته ای و زباله های ساخت بشر باشند یا از طریق فرایندهای طبیعی مانند پرتوهای کیهانی حاصل از خورشید، رعد و برق، مواد رادیواکتیو پوسته ی زمین پدید آیند.
3. حفاظ گذاری
ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ پرتوها ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻓﻨﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﮔﯿﺮد. در برخی موارد تنها راه کاهش پرتوگیری درحد قابل قبول استفاده از حفاظ مناسب بین منبع پرتوزا و فرد می باشد. در انتخاب ﺣﻔﺎﻇ ﻫﺎ، ﺑﺎﯾﺪ دو ﻧﻮع ﺗﺸﻌﺸﻊ را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ. اﺷﻌﻪﻫﺎیی ﮐﻪ ﻗﺪرت ﻧﻔﻮذ زﯾﺎدی دارﻧﺪ وﻟﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﺑﺎ چگالی ﺑﺎﻻ ﺟﺬب میﺷﻮﻧﺪ و ﻧﻮﺗﺮونﻫﺎ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ در ﺗﺼﺎدم ﺑﺎ ﻫﺴﺘﻪ ی اﺗﻤﯽ ﺳﺮﻋﺘﺸﺎن ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ.
1.3. حفاظ گذاری در برابر پرتوهای بتا
مناسب ترین حفاظ ها برای مهار ذرات بتا از دو لایه تشکیل شده اند. لایه اول ماده ای حاوی اتمهای با عدداتمی کم و ماده دوم ماده ای حاوی اتمهای با عدد اتمی زیاد.
2.3. حفاظ گذاری در برابر پرتوهای گاما
در حفاظ گذاری پرتوهای گاما از موادی مانند سرب، تنگستن و اورانیم استفاده می کنند.
3.3. حفاظ گذاری در برابر ذرات نوترونی
حفاظ چشمه های نوترونی عموماً از دولایه تشکیل می شود؛ لایه ای از مواد هیدروژن دار و لایه ای از موادی با اتم های سنگین.
4. جنس محافظ ها
محافظ ها بر اساس ضریب تضعیف جرمی فوتون، عدد اتمی و چگالی مورد نیاز برای تعیین نفوذ اشعه در مواد مورد استفاده قرار می گیرند.
- استفاده محافظ هایی با عناصر سنگین
- استفاده از محافظ های بتنی
- استفاده از کامپوزیت های پلیمری به عنوان محافظ
