زمان و نحوه برداشت کماه
در بیابان ها و مناطق صحرایی خراسان جنوبی از اوایل اسفند ماه تا نیمه های فروردین این سبزی به وفور پیدا می شود. قسمت های خوراکی کماه ساقه و برگهای آن می باشد. ساقه کماه گاهی پرحجم و نرم است که به آن قُرنه می گویند.
جمع آوری کماه به این صورت است که باید ساقه این گیاه را که مقداری از آن در زیر خاک است با ابزاری مانند داس و یا چاقو از زمین جدا کنیم و باید دقت کنیم که خیلی عمیق بریده نشود تا ریشه آن در زمین باقی بماند و سپس روی باقیمانده گیاه که در زمین است خاک میریزیم تا ریشه آن خشک نشود و آسیب نبیند.
اما متاسفانه مردم با جمع آوری بیش از حد و غیر اصولی این گیاه صحرایی باعث نابودی ریشه آن می شوند.
نحوه طبخ و استفاده کماه
شستن آن به دلیل اینکه خاک و ریگ زیادی در میان برگ های کماه وجود دارد کار سختی است و بانوان این خطه با روش های خاص خود آن ها را می شویند.به این صورت که کماه را پس از ریز کردن داخل تشت پر از آب و نمک خیس میکنند و بعد از یک ساعت چندین بار درون با آب فراوان می شویند.
برای طبخ آن نیز کماه را با مقداری آب بر روی اجاق میگذارند و حدود دو ساعت با شعله متوسط میگذراند تا بپزد. بعد که آب آن کاملا گرفته شد و ساقه ها و برگ های کماه به خوبی پخته شدند با پشت ملاقه و یا گوشت کوب به خوبی کوبیده می شوند.
در پایان می توان این سبزی مقوی و پر خاصیت بیابانی را به صورت سیر داغ با سیب زمینی و یا کوکو با تخم مرغ میل کرد.
همچنین مردم محلی با این گیاه ترشی و آش هم درست میکنند. از خشک شده کماه نیز به عنوان ادویه برای خوش طعم کردن بعضی غذاها و در نان استفاده می شود.
خواص بی نظیر کماه
طبع کماه گرم می باشد. رفع ناراحتی ها و بیماری های گوارشی، عصبی، تنفسی، انعقاد و پایین آوردن فشار خون، دفع انگل های معده ای و روده ای، تشنج، آسم، قاعده آور، دندان درد، صاف کردن صدا و رفع ناراحتی های حنجره از مزایای "کماه" است.
همچنین از ریشه کماه دارویی گیاهی با نام آنغوزه درست میکنند.
تاثیر کماه بر پوشش گیاهی مناطق بیابانی
ضد عفونی زمین و مبارزه با کرم ریشه خوار، انگل کش برای دام، استفاده بعنوان ادویه غذا، تهیه نوعی آش از برگ های تازه روئیده و ساقه های جوان و غنچه های گل، استفاده در عطر سازی و تهیه ضماد، جلوگیری از فساد گوشت و نیز از پودر آن برای نرم کردن گوشت، دفع برخی از حشرات بعنوان خواص آنغوزه نام برده شده است.
در پایان توصیه میکنم اگر به خراسان جنوبی سفر کردید حتما یک بار کماه بخورید.
